Programma 2. Ruimte

Algemene (bestuurlijke) toelichting 
De Friese Energietafel (FET) is ontstaan vanuit de samenwerking binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Binnen de RES geven we als regio (Friesland) aan welke bijdrage we leveren aan de opwekdoelstellingen binnen het Klimaatakkoord.  De RES is onderdeel geworden van de FET.

De Friese Energietafel kent 4 programmalijnen namelijk; Opwek duurzame elektriciteit, Energie- infrastructuur, Warmtetransitie & energiebesparing en Mienskipsenergie.  Deze vier uitvoeringslijnen gelden voor de lange termijn tot 2030.

De uitvoeringsgelden voor het klimaatakkoord zijn toegezegd. Op het moment dat deze gelden via een circulaire toegekend worden, wordt € 50.000 van deze middelen geoormerkt voor de bijdrage Friese Energietafel. Vervolgens kunnen dan de gehonoreerde structurele middelen vrijvallen in het financieel perspectief.

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Voor 2023 is de bijdrage voor De Fryske Marren gedekt uit bestaande middelen. Indien we vanaf 2024 geen financiële bijdrage leveren komen we onze gemaakte afspraken in de samenwerkingsovereenkomst niet na en zijn we geen onderdeel meer van de FET.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
Op 11 januari 2023 heeft de gemeenteraad ingestemd met de “Funderingsaanpak Veenweidegebied Fryslân”.  Onderdeel van het voorstel was om structureel (2024-2030) een bedrag van € 26.500 (afgerond) mee te nemen bij de integrale afweging bij de Perspectiefnota 2024.

Deze financiën zullen worden ingezet voor een Fries funderingsloket.

Wat zijn de consequenties als de noodzakelijke aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Dan kunnen wij onze toezegging om mee te financieren in het Friese funderingsloket niet waar maken.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
De raad heeft bij de vaststelling van de Programmabegroting 2023-2026 een motie aangenomen waarbij het college wordt verzocht om de aanmelding 'Uitvoeringsmaatregelen verkeersveiligheid gemeentelijke wegen' te honoreren bij de Perspectiefnota 2024.

Het landelijk Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 gaat uit van het beheersen van factoren waarvan bewezen is dat ze leiden tot potentieel gevaarlijke situaties, met als doel het terugbrengen van het aantal verkeersslachtoffers naar 0 in 2050.

Met behulp van een risicoanalyse worden de belangrijkste risico’s in het verkeerssysteem in kaart gebracht: welke wegkenmerken, situaties of gedragingen van verkeersdeelnemers vormen een potentieel gevaar voor de verkeersveiligheid.

De Risicoanalyse SPV is in het eerste kwartaal van 2023 opgeleverd. Met behulp van de Rijksbijdrage Verkeersveiligheid zorgt het Rijk de komende jaren vooreen stevige financiële impuls voor regionale overheden. Dit betekent o.a. dat beheersmaatregelen, die voortkomen uit een risicoanalyse verkeersveiligheid voor 50% subsidiabel zijn. Hierbij is de door het rijk opgestelde Kostenkengetallen menukaart 2022 richtinggevend. Op basis van de Regeling Stimulering Verkeersveiligheidsmaatregelen (SPV 2e tranche) hebben wij voor het treffen van 36 infrastructurele maatregelen op diverse wegvakken maximaal € 428.173 toegekend gekregen. Voorwaarde is dat de maatregelen voor 31 december 2027 zijn gerealiseerd. Alleen uitvoerings- en infrastructurele kosten (=aannemingssom) komen voor een rijksbijdrage in aanmerking. Voor alle in de beschikking opgenomen maatregelen hebben we  kostenramingen opgesteld. De totale investering (inclusief directiekosten) is geraamd op
€ 1.359.018. Bij een maximale rijksbijdrage van € 428.173 bedraagt het nog benodigde netto-investeringsbedrag € 930.845. Waar mogelijk zullen we werk met werk maken.

Wat zijn de consequenties als de noodzakelijke aanmelding niet wordt gehonoreerd?
De verkeersveiligheids-risico-locaties worden niet aangepakt. Hierdoor blijft het risico dat er ongevallen gebeuren en de doelstelling niet bereikt wordt.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
De raad heeft bij de vaststelling van de Programmabegroting 2023-2026 een motie aangenomen waarbij het college wordt verzocht om de aanmelding 'Verkeersmaatregelen Fjildwei en Kleasterwei' te honoreren bij de Perspectiefnota 2024.

De Fjildwei door Akmarijp-Terkaple maakte onderdeel uit van de snelste verbinding tussen Joure en Akkrum (en oorspronkelijk met Leeuwarden). Het is nog steeds een relatief drukke weg. De maximumsnelheid buiten de bebouwde kom is 80 km/uur, binnen de kom 50 km/uur. Dit past niet in het duurzaam veilig verkeersbeleid, om te komen tot een eenduidig, functioneel en verkeersveilig wegennet. De route Joure-Terherne is in het Gemeentelijk verkeers- en vervoerplan gecategoriseerd als verblijfsgebied met een maximumsnelheid van 60 respectievelijk 30 km per uur. De werkelijk gereden snelheid op dit traject is (fors) hoger en ook hoger dan op veel andere wegen in het buitengebied. In de periode januari 2014 tot december 2021 hebben op de Fjildwei in de bebouwde kom van Akmarijp/Terkaple 4 ongevallen plaatsgevonden. Vorig jaar is bij wijze van proef een aantal (kleine) verkeersmaatregelen genomen om 60 km/uur meer af te kunnen dwingen. Het gaat in dit verband om ca. 1.500 meter weg. Plaatselijk Belang Akmarijp/Terkaple heeft verzocht om het 60 km per uur-gebied te handhaven en uit te breiden en voor de bebouwde kom een maximumsnelheid van 30 km per uur in te stellen. De betreffende weggedeeltes moeten hierop ingericht worden.

Wat zijn de consequenties als de noodzakelijke aanmelding niet wordt gehonoreerd?
De weg blijft verkeersonveilig.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
Het groen op de begraafplaatsen is sterk verouderd. De noodzakelijke groeikracht ontbreekt. De conditie van de verouderde beplanting verslechtert zienderogen. Er ontstaan steeds meer open plekken in de beplanting en de gewenste beslotenheid (intimiteit) verdwijnt. Voor het vervangen van de verouderde beplanting is € 200.000,- nodig.
Ook de bestaande zand- en schelpenpaden zijn ‘versleten’ en verouderd; d.w.z. de oorspronkelijke toplaag is niet meer aanwezig of (teveel) vermengd geraakt met de onderliggende funderingslagen. Waardoor sommige paden in snel tempo ‘ver-groenen’ en voor ouderen en minder-validen moeizaam begaanbaar zijn. De paden op de begraafplaatsen Langweer, Scharsterbrug, Sint Nicolaasga, Nijemirdum, Joure en Bantega zijn toe aan renovatie. Hiervoor is € 190.000,- nodig.

Wat zijn de consequenties als de noodzakelijke aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Alle 15 begraafplaatsen bieden door verouderde beplanting en ‘versleten’ paden een matig tot slecht verzorgingsbeeld. Bomen zijn vatbaar voor ziekten en sterven af (Langweer, Teroele, Sint Nicolaasga en Akmarijp). Paden worden steeds minder goed begaanbaar (Joure, Nijemirdum, Langweer) voor ouderen en minder validen. De gewenste beslotenheid verdwijnt en nabestaanden ervaren dat hun dierbaren er slecht verzorgd bij liggen. Het aantal klachten neemt toe.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
Afgelopen jaren is gebleken dat het onderhoud van het groen onder zeer grote druk staat. Kleinschalige renovaties zijn aangevraagd bij de perspectiefnota's van de afgelopen jaren. Door de minimale budgetten voor renovatie en onderhoud in combinatie met de klimaatproblemen en strengere wet- en regelgeving, is er een boeggolf van achterstallig onderhoud en vervanging ontstaan.

Aan de raad wordt in juni 2023 de Groenvisie voorgelegd waarin de kaders voor de groenkwaliteit worden vastgesteld. En waarin ook wordt voorgesteld een voorziening voor groot onderhoud groen in te stellen vanwege de egalisatie van de kosten. De benodigde dotatie voor de voorziening wordt bepaald op basis van een meerjarenplan onderhoud groen. Deze wordt in het 3e kwartaal 2023 aan de raad voorgelegd ter vaststelling. De financiële consequenties van het meerjarenonderhoudsplan zijn nu nog niet duidelijk, daarom is hiervoor nu een PM-post opgenomen. Bij de begroting 2024 kunnen dan de financiële consequenties worden meegenomen.
Voor de implementatie en uitvoering van de Groenvisie zijn bij deze perspectiefnota ook aanmeldingen meegenomen.

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Als er geen middelen ter beschikking worden gesteld zal het onderhoud niet van die kwaliteit zijn die er in het coalitieakkoord wordt beschreven. Het achterstallig onderhoud zal nog groter worden waardoor er meer overlast wordt ervaren.  Er kunnen onveilige situaties ontstaan en het zal er niet netjes uit zien. Dit kan leiden tot extra fixi meldingen.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
In het coalitieakkoord ‘ Fûnemint foar moarn’ is aangegeven dat de kwaliteit van de openbare ruimte belangrijk is. De kwaliteit moet binnen de bebouwde kom veilig en netjes zijn. Daarnaast draagt het groen in de openbare ruimte bij aan het stimuleren van de biodiversiteit, de natuurwaarden en aan de klimaatbestendigheid. In de Groenvisie 2023-2026, die naar verwachting voor deze perspectiefnota aan de raad wordt aangeboden, wordt het kader aangegeven voor een kwalitatief groene, veilige en nette openbare ruimte, beantwoordend aan de door de raad te stellen kaders en passend binnen het huidige coalitieakkoord. Om de implementatie van de Groenvisie succesvol te laten verlopen wordt prioriteit gegeven aan acties gericht op inventarisatie, analyse en uitwerking van de beleidsrichtlijnen.

Ruimtelijk beheer
De huidige capaciteit bij ruimtelijk beheer bestaat uit 1 fte beleidsmedewerker, 1 fte ecoloog en 1 fte calculator/werkvoorbereider groen. De ecoloog houdt zich bezig met vragen en onderzoeken rondom ecologisch groenbeheer, naleving en handhaving natuurbeschermingswet en  implementatie van de gedragscode Flora & fauna en vraagstukken vanuit de diverse disciplines.  De calculator/werkvoorbereider groen heeft als hoofdtaak het werk voorbereiden voor de buitendienst en kleine renovaties.  De beleidsadviseur houdt zich op strategisch niveau bezig met de opstellen van beleid en adviezen. Dit betekent dat er vanuit de organisatie niet voldaan kan worden aan inwonersinitiatieven en participatie met inwoners en organisaties.
Er is geen ruimte om uitwerking te geven aan de thema's biodiversiteit, BOSS (Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten), Steenbreek, duurzaamheid en klimaatveranderingen.
Om aan deze werkzaamheden te voldoen is het noodzakelijk dat er een uitbreiding komt van 1 fte (junior) projectleider voor het team ruimtelijk beheer. Deze (junior) Projectleider is zowel intern en extern het aanspreekpunt voor de genoemde thema’s. Als Junior Projectleider worden de belangen van de gemeente bewaakt en behartigd in samenwerking met diverse betrokken partijen zoals woningbouwcorporaties, ondernemers, inwoners, projectontwikkelaars en dorpsteams.

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Indien er bij ruimtelijk beheer geen junior projectleider komt kan een aantal taken niet worden opgepakt, waaronder de diverse uitvoeringsprogramma’s . Met name de werkzaamheden in samenspraak met de inwoners in het kader van Wikselwurk zullen niet tot hun recht komen, zoals bijvoorbeeld Steenbreek. Dit kan leiden tot ontevredenheid onder de inwoners en een toename van het aantal fiximeldingen.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
In het coalitieakkoord ‘Fûnemint foar moarn’ is aangegeven dat de kwaliteit van de openbare ruimte belangrijk is. De kwaliteit moet binnen de bebouwde kom veilig en netjes zijn. Daarnaast draagt het groen in de openbare ruimte bij aan het stimuleren van de biodiversiteit, de natuurwaarden en aan de klimaatbestendigheid. In de Groenvisie 2023-2026, die naar verwachting voor deze perspectiefnota aan de raad wordt aangeboden, wordt het kader aangegeven voor een kwalitatief groene, veilige en nette openbare ruimte, beantwoordend aan de door de raad te stellen kaders en passend binnen het huidige coalitieakkoord.

Door de minimale budgetten in combinatie met de klimaatproblemen en strengere wet- en regelgeving is er een boeggolf van achterstallig onderhoud ontstaan. Zowel het planmatig onderhoud, de vervangingen en ook het grootschalig onderhoud is achterstallig. Hierdoor ontstaat forse schade aan beschoeiingen, gebouwen, straten, planten en bomen. Het herstel van achterstallig onderhoud is kostbaarder dan regulier goed onderhoud. Om deze achterstand in te halen en het groen netjes en veilig te kunnen onderhouden is voor wijkbeheer 1 fte junior medewerker wijkbeheer extra nodig per wijkteam, 8 fte in totaal.

We bieden deze junior medewerkers dan een praktijkrijke opleiding met een baangarantie en volop ontwikkelmogelijkheden. Naast de jonge medewerkers kunnen eventuele zij-instromers gebruik maken van deze mogelijkheid. Er is gedurende 4 jaar rekening gehouden met een subsidie van € 50.000 per jaar voor deze opleidingen.

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd?
Als er geen fte’s bijkomen bij wijkbeheer zal het onderhoud niet van die kwaliteit zijn die er in het coalitieakkoord wordt beschreven. Het achterstallig onderhoud zal nog groter worden waardoor er meer overlast wordt ervaren.  Er kunnen onveilige situaties ontstaan en het zal er niet netjes uit zien. Dit kan leiden tot extra fixi meldingen, irritatie bij de bewoners en extra werkzaamheden bij de organisatie. Daarnaast gaat er veel gebiedskennis en specifiek ervaring binnen De Fryske Marren verloren die niet te vervangen is op een andere wijze.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
Betreft totale areaaluitbreiding groen door nieuwe ontwikkelingen en herinrichtingen
De areaaluitbreidingen zijn een autonome ontwikkeling waarvoor in een eerder stadium bestuurlijk akkoord is gegeven. De areaaluitbreiding is een uitbreiding op het dagelijks onderhoud.  

Uitbreiding op locaties:

• Uitbreiding groen aan de Roazebosk te Scharsterbrug

De totale areaaluitbreiding betreft 45.045 m2 bosplantsoen en 7.180 m2  extensief gras. De onderhoudskosten hiervan bedragen € 40.000 per jaar.

Wat zijn de consequenties als de aanmelding niet wordt gehonoreerd?
De areaaluitbreidingen zijn direct gekoppeld aan het benodigde onderhoud en daarmee aan de instandhouding van de gemeentelijke eigendommen. Bij het niet honoreren van de aanvraag zal het onderhoudsniveau niet worden gehaald en kan het kapitaalgoed niet in stand worden gehouden. Het areaal zal vervolgens sneller toe zijn aan een renovatie.

Algemene (bestuurlijke) toelichting
In Lemmer wordt bij de sportvelden aan de Straatweg een nieuwe middelbare school (Zuyderzee Lyceum) gebouwd. De beoogde opleverdatum daarvan wordt verwacht in de zomer van 2024. Momenteel (maart 2023) wordt gewerkt aan de besluitvormingsstukken ter vaststelling van het bestemmingsplan voor de nieuwe school.
Voor de bouw van de school en voor het bouwrijp maken van de door het college aangewezen locatie aan de Straatweg in Lemmer zijn de middelen beschikbaar. De beschikbaar gestelde middelen zijn strikt gelabeld aan de realisatie van de nieuwe school en niet bedoeld voor dekking van andere kostenposten welke buiten de school zijn gelegen.
Er is echter geld nodig voor het kunnen realiseren van een verbeterde, veiliger en meer passende inrichting van de ontsluitingsweg en de daar gelegen parkeerplekken. De huidige ontsluiting die een beeld oproept van een tijdelijke inrichting (en daardoor een industriële uitstraling heeft) is niet passend als entree/ontsluiting naar een mooi nieuw schoolgebouw.

De geraamde kosten zijn € 147.000. Gevraagd wordt dit bedrag ter beschikking te stellen om daarmee na de bouw van de school een passende veilige aansluiting van de weg op het schoolplein en de verdere omgeving mogelijk te maken. Ook kan dan afscheid worden genomen van het ‘naargeestige’ karakter van de huidige inrichting. Verder wordt daarmee een veiliger afwikkeling van manoeuvrerend vrachtverkeer bij het bedrijfsverzamelgebouw gerealiseerd.  

Wat zijn de consequenties als de noodzakelijke aanmelding niet wordt gehonoreerd?

• Huidige ‘industrieel’ en tijdelijk ogende inrichting blijft dan in stand;
• Gerede kans om werk met werk te maken kan dan niet plaatsvinden;
• Bestuurlijke toezegging om plannen concreet te maken voor de inrichting en verbeteringen van de ontsluitingsweg blijft dan uit;
• Hick-ups en stagnatie bij de uitvoering van herstelwerkzaamheden en het afronden van de aanleg van het openbare gebied.